Na obszarze dzisiejszej Polski archeolodzy zdołali zlokalizować i zbadać wiele stanowisk związanych z odległą epoką starszego i środkowego paleolitu. Jeden z najciekawszych zespołów paleolitycznych stanowisk archeologicznych znajduje się w Piekarach pod Krakowem (woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Liszki), naprzeciw benedyktyńskiego klasztoru w Tyńcu. Stanowiska znajdują się w obrębie Bramy Krakowskiej, w okolicach przełomu Wisły, na obszarze Obniżenia Cholerzyńskiego. Są to skaliste, wapienne wzniesienia, pokryte lessowymi osadami, należące do grupy trzech Skałek Piekarskich (Kamieniołomu w Piekarach, Okrążka i Kozierówki). Stanowiska te było znane już pionierom polskiej archeologii. Badał je już w 1880 roku Gotfryd Ossowski, a w latach 1927 i 1936 przez Stefana Krukowskiego. Po II wojnie światowej prace podjęli tu specjaliści z Instytutu Kultury Materialnej PAN, a także z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ostatnie, jak dotąd badania wykopaliskowe przeprowadził w Piekarach w roku 2000 zespół archeologów pod przewodnictwem dr hab. Krzysztofa Sobczyka (IA UJ) i dr Valéry Sitlivy (Musées Royaux d’Art et d’Histoire w Brukseli). Stanowiska w Piekarach było wielokrotnie zasiedlane przez grupy ludzkie w okresie pomiędzy 200 tys. a 15 tys. lat temu. Najstarsze ślady osadnictwa w Okrążku związane są jeszcze z dolnym paleolitem. W środkowym paleolicie przebywały tu grupy łowiecko zbierackie ludzi neandertalskich, związane z tzw. kulturą mustierską. Jest to jedno z nielicznych w Europie stanowisk, na którym odkryto narzędzia wiórowe pochodzące z młodszej fazy środkowego paleolitu Stosowanie tzw. wolumetrycznej techniki wiórowej do produkcji narzędzi krzemiennych było jednym z najważniejszych wynalazków technologicznych neandertalczyka. Pozwalała ona na wykonywanie precyzyjniejszych narzędzi i ostrzy przy oszczędnym wykorzystaniu surowca kamiennego. Co ciekawe, była ona kilkukrotnie wynajdywana w różnych miejscach, a zaraz potem porzucana na rzecz technik prostszych i prymitywniejszych. Wyroby wykonane w technice wiórowej znalezione w Piekarach pochodzą z okresu 60-50 tys. lat temu. Później technologia wiórowa w Piekarach zanikła i nie była używana przez grupy ludzkie bytujące w tym miejscu aż do górnego paleolitu. Później obozowali tu ludzie związani z kulturą mustierską i mikocką. Na stanowisku obecne były rozmaite grupy ludzkie związane z różnymi tradycjami wytwarzania kamiennych narzędzi. W jaskini w wapiennym wzgórzu w Piekarach odnaleziono ślady obozowisk ludzi związanych z kulturami mustierską i mikocką. Około 40-30 tys. lat temu, w okresie interpleniglacjalnym przybyli na to miejsce ludzie współcześni (Homo sapiens sapiens), związani z kulturą oryniacką. W najwyżej położonych, lessowych warstwach archeolodzy odkryli pozostałości pracowni krzemieniarskich związanych z ludnością kultury graweckiej. Ludzie przebywający w okolicy Piekar w paleolicie wykorzystywali tutejsze wzniesienie jako miejsce zakładania obozowisk łowieckich i wytwarzania krzemiennych narzędzi. We średniowieczu, w XIII w., na pobliskim skalistym wzniesieniu znanym jako Kozierówka powstał gród obronny, wzniesiony być może z inicjatywy Konrada Mazowieckiego. W 1939 roku badania archeologiczne na Grodzisku w Piekarach prowadzili: Rudolf Jamka, Gabriel Leńczyk i Kazimierz Dobrowolski. W masywie Kozierówki znajduje się Jaskinia na Gołąbcu, w której odkryto ślady pobytu neandertalczyka: narzędzia krzemienne i kości zwierzęce.
Literatura
J. K. Kozłowski, P. Kaczanowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka Historia
Polski, t. 1, Kraków, 1998.
J. K. Kozłowski, F. Mallegni, Wielka Historia Świata, Tom I : Świat przed
„rewolucją” neolityczną, Kraków, 2004.
J. K. Kozłowski, Encyklopedia historyczna świata, tom I :
Prehistoria, Kraków, 1999.
https://www.liszki.pl/dla-mieszkanca/solectwa/piekary
L. Sawicki, Sprawozdanie tymczasowe z prac wykopaliskowo-badawczych
przeprowadzonych przez Zakład Paleolitu IHKM PAN w latach 1953-1954, Sprawozdania
Archeologiczne T. 2 (1956) ; Preliminary report on the excavation-works carried
out by Zakład Paleolitu of IHKM PAN in the years 1953-1954, s. 11-21.
K. Sobczyk, Piekary, st. II a, gm. Liszki. woj. małopolskie, AZP 103- 55/98,
Informator Archeologiczny : badania 34, 2000, s. 11-12.
.jpg)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz